By using this site, you agree to the Privacy Policy and Terms of Use.
Accept
VerianetVerianetVerianet
Notification Show More
Font ResizerAa
  • Verianet
  • Ημαθία
    • Βέροια
    • Νάουσα
    • Αλεξάνδρεια
  • Ειδήσεις
    • Διεθνή
    • Ελλάδα
    • Εργασιακά
    • Κόσμος
    • Οικονομία
    • Πολιτική
    • Πολιτισμός
    • Υγεία
    • Ψυχαγωγία
  • Ατζέντα
  • Αθλητικά
  • Απόψεις
  • Θέματα
Search
Reading: Τι γιορτάζουμε την Καθαρά Δευτέρα: Ιστορία, ήθη και τα πιο αστεία έθιμα
Share
Font ResizerAa
VerianetVerianet
Search
Have an existing account? Sign In
Follow US
Verianet > News > Θέματα > Τι γιορτάζουμε την Καθαρά Δευτέρα: Ιστορία, ήθη και τα πιο αστεία έθιμα
Θέματα

Τι γιορτάζουμε την Καθαρά Δευτέρα: Ιστορία, ήθη και τα πιο αστεία έθιμα

Sofia Veiou
Sofia Veiou 18 Μαρτίου 2024
Share
8 Min Read
SHARE

Τι γιορτάζουμε την Καθαρά Δευτέρα: Ιστορία, ήθη και τα πιο αστεία έθιμα

Η ημέρα της Καθαράς Δευτέρας σηματοδοτεί την έναρξη της Σαρακοστής και παράλληλα το τέλος της Αποκριάς.

Φέτος, η Καθαρά Δευτέρα μπορεί να είναι διαφορετική. Όμως η παράδοσή μας και η αγάπη που μας δένει γύρω από το νηστίσιμο τραπέζι είναι πιο μεγάλη και ικανή να μας δώσει ελπίδα και υπομονή για τις δύσκολες ημέρες που διανύουμε.

Το νηστίσιμο φαγοπότι ξεκινάει σε πολλά ελληνικά νοικοκυριά από νωρίς και δε λείπουν βέβαια ο ταραμάς, ο χαλβάς, οι λαγάνες και πολλά άλλα νηστίσιμα φαγητά.

Εκτός όμως από το παραδοσιακό τραπέζι, με αφορμή την Καθαρά Δευτέρα αναβιώνουν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας ήθη και έθιμα, από τα οποία, μερικά είναι διαδεδομένα σε όλη την Ελλάδα, όπως το πέταγμα του χαρταετού, ενώ άλλα τελούνται σε ορισμένες μόνο περιοχές.

 

Γιατί ονομάστηκε Καθαρά Δευτέρα;

Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονται» πνευματικά και σωματικά. Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού. Εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή της Ανάστασης του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.

Ουσιαστικά ονομάστηκε έτσι γιατί αφήνουμε πίσω μας όλες τις «αμαρτωλές» συνήθειες και τροφικές υπερβολές, συμπεριλαμβανομένων και των αρτύσιμων, δηλαδή των μη νηστίσιμων, φαγητών, «καθαρίζοντας» με τον τρόπο αυτό την ψυχή και το σώμα μας.

Το όνομα «Καθαρά» προήλθε από μια συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να καθαρίζουν σχολαστικά με αλισίβα, δηλαδή ζεστό νερό και στάχτη, όλα τα μαγειρικά σκεύη. Στη συνέχεια τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν αχρησιμοποίητα μέχρι να λήξει η νηστεία της Σαρακοστής.

 

Τι εννοούμε με τον όρο Κούλουμα

Με τον όρο κούλουμα, εννοούμε τη μαζική έξοδο του κόσμου στην ύπαιθρο και τον εορτασμό της Καθαρής Δευτέρας έξω στην φύση. Ωστόσο, αν και η λέξη Κούλουμα χρησιμοποιείται σχεδόν σε όλη την Ελλάδα, η προέλευση της δεν είναι ξεκάθαρη.

Τα κούλουμα από τόπο σε τόπο γιορτάζονται διαφορετικά, με διάφορες εκδηλώσεις. Για την ετυμολογία της λέξης υπάρχουν πολλές εκδοχές. Μία από αυτές είναι του πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, Νίκου Πολίτη. Σύμφωνα με τον ίδιο η λέξη προέρχεται από το λατινικό Cumulus (κούμουλους) που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος, δηλαδή τον επίλογο της Αποκριάς.

Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, προέρχεται από μία άλλη λατινική λέξη, τη λέξη «κόλουμνα», δηλαδή «κολώνα». Κι αυτό, επειδή το πρώτο γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα έγινε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.

Στην Αθήνα από πολλές δεκαετίες προ του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου τα Κούλουμα γιορταζόταν στις πλαγιές του λόφου του Φιλοπάππου όπου οι Αθηναίοι «τρωγόπιναν» καθισμένοι στους βράχους από το μεσημέρι μέχρι τη δύση του Ήλιου.

 

Γιατί τρώμε λαγάνα;

Η ιστορία της λαγάνας ξεκινάει από την αρχαιότητα και φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Ο Αριστοφάνης την αναφέρει στις «Εκκλησιάζουσες» αλλά και ο Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει ότι η λαγάνα είναι «Το γλύκισμα των φτωχών».

Η λαγάνα είναι ένας άζυμος άρτος που συνηθίζεται να τρώγεται την Καθαρά Δευτέρα. Η λαγάνα φτιάχνεται χωρίς προζύμι και συμβολίζει το ψωμί που έτρωγαν οι Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο, υπό την αρχηγία του Μωυσή.

 

Γιατί πετάμε χαρταετό;

Ο λόγος που πετάμε χαρταετό, κατά την ελληνική παράδοση θυμίζει αρκετά τον λόγο που ισχύει και το κινεζικό έθιμο.

Συμβολίζει το πέταγμα της ψυχής προς τον ουρανό και ουσιαστικά προς τον Θεό. Οι άνθρωποι πιο παλιά πίστευαν ότι, όσο πιο ψηλά φτάσει ο χαρταετός, τόσο πιο πιθανό ήταν να ακούσει ο Θεός τις προσευχές τους.

Ο λόγος που το έθιμο αυτό συμβαίνει κατά την Καθαρά Δευτέρα, δεν είναι τυχαίο, αφού πρόκειται για την πρώτη μέρα της Σαρακοστής, κατά την οποία οι χριστιανοί ξεκινούν την σωματική και πνευματική κάθαρση.

Δεν ξέρουμε που και πότε ξεκίνησε η συγκεκριμένη παράδοση, όμως το πιο πιθανό είναι οι Κινέζοι να έκαναν την αρχή. Οι χαρταετοί στην Κίνα έκαναν την εμφάνισή τους πριν από 3.000 χρόνια περίπου.

 

Η «Κυρά Σαρακοστή», το έθιμο που χάνεται

Η «κυρά-Σαρακοστή» λειτουργούσε ως ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο, το οποίο φτιαχνόταν το απόγευμα της Καθαράς Δευτέρας και βοηθούσε «τους παλιούς» να μετρούν τις εβδομάδες που μεσολαβούσαν μέχρι την Μεγάλη Εβδομάδα. Συνήθως, ήταν η ζωγραφιά, μιας γυναίκας με μαντήλι στο κεφάλι, επτά πόδια, σταυρωμένα χέρια, επειδή προσευχόταν, και χωρίς στόμα, διότι νήστευε όλη αυτή την περίοδο.

Κάθε Σάββατο, ξεκινώντας από το Σάββατο που ακολουθούσε μετά την Καθαρά Δευτέρα, η κυρά-Σαρακοστή «έχανε» ένα πόδι. Το τελευταίο μάλιστα, το οποίο κοβόταν το μεγάλο Σάββατο, σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας το τοποθετούσαν μέσα στο ψωμί της Ανάσταση και σε όποιον τύχαινε, του έφερνε καλή τύχη. Εκτός από χαρτί, η κυρά-Σαρακοστή μπορεί να φτιαχτεί επίσης από ύφασμα, αλλά και από ζυμάρι.

 

Ορισμένα από τα πιο αστεία έθιμα

Σε όλη η Ελλάδα οι κάτοικοι υποδέχονται τη Σαρακοστή με τα δικά της ξεχωριστά έθιμα. Η έντονη αθυροστομία και η καυστική σάτιρα είναι από τα χαρακτηριστικά της Καθαράς Δευτέρας σε πολλούς εορτασμούς της ανά την επικράτεια.

Ο Αλευροπόλεμος στο Γαλαξίδι.

Είναι ένα έθιμο που διατηρείται από την τουρκοκρατία. Το έθιμο είχε ως εξής: Ντόπιοι χωρίζονται σε ομάδες που πετούν η μία στην άλλη αλεύρι και χρωματιστή σκόνη. Ένας κύκλος για τις γυναίκες, ένας για τους άντρες. Φορούσαν μάσκες ή απλώς έβαφαν τα πρόσωπά τους με κάρβουνο. Στη συνέχεια προστέθηκε το αλεύρι, το λουλάκι, το βερνίκι των παπουτσιών και η ώχρα.

Του Κουτρούλη ο Γάμος στη Μεθώνη Μεσσηνίας.

Καρναβαλίστικος γάμος, που κρατάει από τον 14ο αιώνα. Στις μέρες μας, το ζευγάρι των νεονύμφων είναι δύο άντρες, που μαζί με τους συγγενείς πηγαίνουν στην πλατεία, όπου γίνεται ο γάμος με παπά και με κουμπάρο. Διαβάζεται το προικοσύμφωνο και ακολουθεί γλέντι.

Το Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων, στην Κάρπαθο.

Στο νησί της Καρπάθου έχουν ένα ξεχωριστό έθιμο, στο οποίο διακωμωδούν τις δίκες των δικαστηρίων. Εκεί λοιπόν, την Καθαρά Δευτέρα, λειτουργεί το λεγόμενο «Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων». Σ’ αυτό οδηγούνται άνθρωποι που έχουν κάνει άσεμνες πράξεις και χειρονομίες σε κάποιους άλλους, προκειμένου να δικαστούν από τους λεγόμενους«Τζαφιέδες», που είναι οι χωροφύλακες. Η δίκη εξελίσσεται σε γέλια και πειράγματα και καταλήγει σε ένα μεγάλο αποκριάτικο γλέντι.

Ο Βλάχικος Γάμος στη Θήβα.

Είναι ένα έθιμο που φθάνει στις μέρες μας περίπου από το 1830, μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Οι Βλάχοι, δηλαδή οι τσοπάνηδες από τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Ρούμελη, εγκατέλειψαν τότε την άγονη γη τους και βρήκαν γόνιμο έδαφος νοτιότερα.

Το θέαμα αποτελείται από έντονη μουσική που συνοδεύει τη γαμήλια πομπή. Ουσιαστικά πρόκειται για διακωμώδηση του γάμου με τον ρόλο της νύφης να παίζεται από άντρα. Κυριαρχούν παντού οι αισχρολογίες, οι υπερμεγέθεις φαλλοί, οι διάλογοι με βλάχικη προφορά μεταξύ των «συμπέθερων». Ο Βλάχικος γάμος, αποτελεί μνημείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco.

Καθαρά

Πηγή: jenny.gr

 

You Might Also Like

Σχέδιο επιτάχυνσης πλειστηριασμών: Τι αλλάζει στις ανακοπές

Καλοκαιρινό ηλεκτροσόκ! +60% η τιμή του ρεύματος

Άπιαστο όνειρο οι καλοκαιρινές διακοπές για έναν στους 2

Ημαθία: Τροχαίο δυστύχημα με έναν νεκρό στην Εγνατία στο ύψος Κλειδίου

Τι αλλάζει στα στεγαστικά δάνεια με τον θεσμό της διαμεσολάβησης

TAGGED:Must Read
Share This Article
Facebook Twitter Email Print
What do you think?
Love0
Sad0
Happy0
Sleepy0
Angry0
Dead0
Wink0
Previous Article Κορυφώθηκε η Αποκριά της Νάουσας με επίκεντρο το μοναδικό δρώμενο «Γενίτσαροι και Μπούλες»
Next Article Ο Εσπερινός της Συγχωρήσεως στην ηρωική πόλη της Ναούσης
Leave a review

Leave a review Ακύρωση απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Please select a rating!

Διαβάστε επίσης

ΟικονομίαΕιδήσειςΕλλάδα

Κυνήγι για παλιά χρέη στην Εφορία- Πότε και πώς “παγώνουν”

9 Ιουνίου 2025
ΟικονομίαΕιδήσειςΕλλάδα

ΔΥΠΑ: Έρχονται δύο νέα προγράμματα κατάρτισης για ανέργους- Όλες οι λεπτομέρειες

6 Ιουνίου 2025
ΟικονομίαΕιδήσειςΕλλάδα

Όλες οι διασταυρώσεις της ΑΑΔΕ στις φετινές φορολογικές δηλώσεις!

2 Ιουνίου 2025
ΟικονομίαΕιδήσειςΕλλάδα

Άγγιξαν τα 50 δισ. ευρώ τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς τον ΕΦΚΑ!

31 Μαΐου 2025
ΟικονομίαΕιδήσειςΕλλάδα

Έκρηξη φόρων έως και 33,8% για τους ελεύθερους επαγγελματίες!

28 Μαΐου 2025
ΟικονομίαΕιδήσειςΕλλάδα

Οι έλεγχοι που διενεργεί η ΑΑΔΕ πριν επιστρέψει φόρους!

26 Μαΐου 2025
Τολμάμε, Γράφουμε, Αποκαλύπτουμε. Ειδήσεις από την Ημαθία (Βέροια, Νάουσα, Αλεξάνδρεια), την Ελλάδα και τον Κόσμο.

Κατηγορίες

  • Ημαθία
  • Αθλητικά
  • Ειδήσεις
  • Ατζέντα

Χρήσιμα

  • Πολιτική Χρήσης Cookies
  • Όροι χρήσης
  • GDPR

Subscribe

Subscribe to our newsletter to get our newest articles instantly!

Follow US
© Verianet. All rights reserved. Designed & Developed by IMBNET
  • Επικοινωνία
Καλώς ορίσατε

Ο λογαριασμός σας!

Lost your password?