Τα κράτη-μέλη της ΕΕ καλούνται να κυρώσουν τη συμφωνία για την ανοικτή θάλασσα – Του Κωνσταντίνου Μαργαρίτη
Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τη απόφαση του Συμβουλίου επί της κύρωσης της συμφωνίας των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα πέραν των εθνικών δικαιοδοσιών (BBNJ), γνωστής και ως Συνθήκης για την Ανοικτή Θάλασσα. Με την απόφαση αυτή, η ΕΕ είναι πλέον έτοιμη να καταθέσει επίσημα το έγγραφο κύρωσης, πράγμα που η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της δεσμεύτηκαν να πράξουν πριν από την επόμενη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους ωκεανούς τον Ιούνιο του 2025.
Η ΕΕ συνέβαλε καθοριστικά στη σύναψη της συμφωνίας BBNJ και προτρέπει όλες τις χώρες να κυρώσουν άμεσα τη Συνθήκη, η οποία θα τεθεί σε ισχύ μόλις κυρωθεί από 60 χώρες. Επί του παρόντος, επτά χώρες έχουν κυρώσει τη Συνθήκη και 89 την έχουν υπογράψει.
Η Συνθήκη προβλέπει κοινή διακυβέρνηση της μισής περίπου επιφάνειας της Γης και του 95% του όγκου των ωκεανών.
Θα συμβάλει στη δημιουργία προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών στην ανοικτή θάλασσα, προστατεύοντας έτσι τους ωκεανούς από τις ανθρωπογενείς πιέσεις και συμβάλλοντας σημαντικά στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, στην προστασία της βιοποικιλότητας και στην επίτευξη του στόχου της προστασίας τουλάχιστον του 30% του πλανήτη έως το 2030.
Η Συνθήκη καλύπτει ένα τεράστιο κενό στην προστασία των ωκεανών, καθώς, επί του παρόντος, προστατεύεται μόνο το 1% περίπου της ανοικτής θάλασσας.
Οι περιοχές που καλύπτονται από τη Συνθήκη είναι ζωτικής σημασίας τόσο για την οικολογική ανθεκτικότητα όσο και για την παροχή πόρων στους ανθρώπους.
Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να στηρίξει τις αναπτυσσόμενες χώρες στην εφαρμογή της εν λόγω Συνθήκης, κινητοποιώντας κονδύλια από το παγκόσμιο πρόγραμμα της ΕΕ για τους ωκεανούς, ενώ έχει καλέσει και άλλους σημαντικούς δωρητές να πράξουν το ίδιο.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κα Ursula von der Leyen υπέγραψε τη «Συνθήκη Ανοιχτής Θάλασσας» εξ ονόματος της ΕΕ τον Σεπτέμβριο του 2023. Τον Οκτώβριο του 2023, η Επιτροπή υπέβαλε στο Συμβούλιο πρόταση για τη σύναψη αυτής της Συνθήκης.
Τον Απρίλιο του 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε τη συγκατάθεσή του για τη σύναψη της Συνθήκης για την Ανοικτή Θάλασσα με συντριπτική πλειοψηφία. Με την απόφαση του Συμβουλίου, η ΕΕ είναι πλέον έτοιμη να επικυρώσει τη Συνθήκη της Ανοιχτής Θάλασσας.
Οι περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας περιλαμβάνουν την ανοιχτή θάλασσα και τον βυθό πέρα από την εθνική δικαιοδοσία. Περιέχουν θαλάσσιους πόρους και βιοποικιλότητα και παρέχουν ανεκτίμητα οικολογικά, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, επιστημονικά οφέλη και οφέλη για την επισιτιστική ασφάλεια στην ανθρωπότητα. Ωστόσο, δέχονται αυξανόμενη πίεση από τη ρύπανση, την υπερεκμετάλλευση, την κλιματική αλλαγή και την απώλεια βιοποικιλότητας.
Η Συνθήκη για την Ανοικτή Θάλασσα θα επιτρέψει τη δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στην ανοιχτή θάλασσα σε παγκόσμιο επίπεδο, προστατεύοντας τον ωκεανό από τις ανθρώπινες πιέσεις, συμβάλλοντας σημαντικά στη μείωση της κλιματικής αλλαγής, στην προστασία της βιοποικιλότητας και στην επίτευξη του στόχου προστασίας τουλάχιστον του 30%. Η Συνθήκη αντιμετωπίζει έτσι ένα έντονο χάσμα στην προστασία των ωκεανών, καθώς μόνο το 1% περίπου της ανοιχτής θάλασσας προστατεύεται επί του παρόντος.
Οι διεργασίες θα είναι έντονες και απαιτούνται οριστικές λύσεις για τα μεγάλα προβλήματα.
Κων/νος Σ. Μαργαρίτης
Δημοσιογράφος
