Επενδύσεις και ισχυρή διακυβέρνηση για να υλοποιηθούν οι φιλοδοξίες της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη – Του Κωνσταντίνου Μαργαρίτη
Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, μέχρι στιγμής, η ΕΕ δεν έχει σημειώσει ιδιαίτερη επιτυχία με την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού οικοσυστήματος τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), ούτε έχει καταφέρει να επισπεύσει τις επενδύσεις σε ρυθμό ανάλογο με αυτόν των παγκόσμιων πρωτοπόρων του τομέα.
Από το 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέπτυξε διάφορες δράσεις και εργάστηκε επάνω σε βασικά δομικά στοιχεία, όπως κανονισμό, υποδομές, έρευνα και επενδύσεις, προκειμένου να ωθήσει την εξέλιξη του ενωσιακού οικοσυστήματος ΤΝ.
Επιπλέον, η ΕΕ ενήργησε εγκαίρως για τη διερεύνηση των κινδύνων που εγκυμονεί η ΤΝ και επεξεργάστηκε τους πρώτους γενικούς κανόνες παγκοσμίως για τη χρήση της. Ωστόσο, τα μέτρα της ΕΕ δεν συντονίζονταν καλά με τα μέτρα των κρατών-μελών της, ενώ η παρακολούθηση των επενδύσεων δεν ήταν συστηματική.
Στο μέλλον, εάν η ΕΕ επιθυμεί να δει τις φιλοδοξίες της για την ΤΝ να γίνονται πραγματικότητα, πρέπει να εξασφαλίσει ισχυρότερη διακυβέρνηση και περισσότερες -και καλύτερα στοχευμένες- δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις.
Η ΕΕ αντιμετωπίζει προκλήσεις στον αγώνα δρόμου που διεξάγεται παγκοσμίως όσον αφορά τις επενδύσεις στην ΤΝ. Από το 2015, οι επενδύσεις σε κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών ήταν χαμηλότερες από ό,τι σε χώρες που πρωταγωνιστούν στον τομέα της ΤΝ, δηλαδή στις ΗΠΑ και στην Κίνα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, μεταξύ 2028 και 2020, η συνολική διαφορά μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ ως προς τις επενδύσεις στην ΤΝ υπερδιπλασιάστηκε (με την ΕΕ να υστερεί κατά 10 και πλέον δισεκατομμύρια ευρώ).
Υπό αυτές τις συνθήκες, η ΕΕ έλαβε σταδιακά μέτρα για την ανάπτυξη πλαισίου με στόχο τον συντονισμό στον τομέα της ΤΝ σε όλα τα κράτη-μέλη ως σύνολο, κλιμακώνοντας τις επενδύσεις και αναπροσαρμόζοντας τις σχετικές ρυθμίσεις.
Το 2018 και το 2021, η Επιτροπή και τα κράτη-μέλη της ΕΕ συμφώνησαν επί των μέτρων που έπρεπε να ληφθούν για την ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος ΤΝ που θα χαρακτηριζόταν από αριστεία και εμπιστοσύνη. Στόχος ήταν να χαραχτεί η πορεία που θα έπρεπε να ακολουθήσει η ΕΕ, προκειμένου να εξασφαλίσει παγκόσμια πρωτοκαθεδρία στον τομέα της πρωτοποριακής, ηθικής και ασφαλούς ΤΝ.
«Σημαντικές και σωστά εστιασμένες επενδύσεις στην ΤΝ μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα και να καθορίσουν την ταχύτητα της οικονομικής μεγέθυνσης της ΕΕ τα επόμενα χρόνια», δήλωσε ο κ.Mihails Kozlovs, Μέλος του ΕΕΣ και επικεφαλής του ελέγχου. «Στον αγώνα δρόμου που διεξάγεται στον τομέα της ΤΝ, υπάρχει κίνδυνος “ο νικητής να τα πάρει όλα”.
Εάν η ΕΕ επιθυμεί να δει τις φιλοδοξίες της να γίνονται πραγματικότητα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη-μέλη πρέπει να βρουν αποτελεσματικότερο τρόπο για να ενώσουν τις δυνάμεις τους, να επιταχύνουν τους ρυθμούς τους και να ξεκλειδώσουν το δυναμικό της ΕΕ που θα την αναδείξει νικήτρια αυτής της μείζονος τεχνολογικής επανάστασης, της οποίας είμαστε μάρτυρες.»
Τα σχέδια της Επιτροπής του 2018 και του 2021 για την ΤΝ είναι ολοκληρωμένα και, σε γενικές γραμμές, συμφωνούν με τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές. Παρόλα αυτά, περισσότερο από πέντε χρόνια μετά το πρώτο σχέδιο, η επεξεργασία του πλαισίου της ΕΕ για τον συντονισμό και τη ρύθμιση των επενδύσεών της στην ΤΝ δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Το ΕΕΣ επικρίνει τον συντονισμό της Επιτροπής με τα κράτη-μέλη, καθώς μέχρι στιγμής τα αποτελέσματά του δεν είναι αξιόλογα. Αιτία ήταν το γεγονός ότι το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ δεν διέθετε τα απαραίτητα εργαλεία διακυβέρνησης, ούτε την κατάλληλη πληροφόρηση.
Ένα άλλο πλήγμα για την αξιοπιστία των σχεδίων της ΕΕ ήλθε από το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν είχε αναπτύξει κατάλληλο σύστημα για την παρακολούθηση των επιδόσεων των επενδύσεων στην ΤΝ. Ούτε ήταν σαφής ο τρόπος με τον οποίο τα κράτη-μέλη θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επίτευξη των συνολικών τιμών-στόχου της ΕΕ ως προς τις επενδύσεις, καθώς δεν υπήρχε ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης.
Η Επιτροπή έλαβε μέτρα για τη δημιουργία συνθηκών που θα ευνοούσαν, από άποψη χρηματοδότησης και υποδομών, την ανάπτυξη και την υιοθέτηση της ΤΝ. Ωστόσο, οι χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ υποδομές, όπως οι εγκαταστάσεις δοκιμών, οι χώροι δεδομένων ή μια πλατφόρμα ΤΝ κατά παραγγελία, χρειάστηκαν χρόνο για να γίνουν λειτουργικές. Πράγματι, η ενωσιακή κεφαλαιακή στήριξη (όπως τα ίδια κεφάλαια) που έχουν προσελκύσει μέχρι στιγμής τα σχέδια για την ΤΝ υπέρ των φορέων καινοτομίας είναι ανάξια λόγου.
Τα πρόσφατα μέτρα της ΕΕ για τη δημιουργία ενιαίας αγοράς δεδομένων βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο και, επομένως, δεν μπορούν να τονώσουν αμέσως τις επενδύσεις στην ΤΝ.
Νέα δεδομένα αλλάζουν τις ισορροπίες και καλούνται τα κράτη-μέλη να κινηθούν δυναμικά και αποφασιστικά. Να διεκδικήσουν και να αξιοποιήσουν τις επενδύσεις για την τεχνητή νοημοσύνη(ΤΝ).
Κων/νος Σ. Μαργαρίτης
Δημοσιογράφος
