ΙΟΒΕ: «Έκρηξη» τιμών 30% στη διατροφή, 137% στο ελαιόλαδο
Ακριβότερη κατά 30% έγινε η διατροφή των Ελλήνων στα χρόνια της μεγάλης «έκρηξης» του πληθωρισμού, ενώ το ελαιόλαδο, που έχει και πολύ μεγάλη συμμετοχή στον δείκτη τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα, έγινε 137% ακριβότερο, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζει σε ειδική ανάλυση το ΙΟΒΕ.
Από τα στοιχεία διαπιστώνεται ότι η μεταβολή των τιμών στα είδη διατροφής από το 2021 σε Ελλάδα και ΕΕ των 27 ήταν περίπου ίδια, γύρω στο 30%. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί τη διαπίστωση ότι οι ονομαστικές τιμές στα είδη διατροφής και άλλα βασικά καταναλωτικά αγαθά στην Ελλάδα είναι αρκετά ακριβότερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, κάτι που ίσχυε βεβαίως και πριν την έναρξη της πληθωριστικής κρίσης.
Το ΙΟΒΕ τονίζει ότι διεθνείς εξελίξεις την τελευταία διετία, όπως οι διαταραχές στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και η ραγδαία άνοδος των τιμών ενέργειας και πρώτων υλών (π.χ. σε σιτηρά, αλευρώδη, ζάχαρη, κ.ά.), οδήγησαν σε σημαντική αύξηση του κόστους παραγωγής στον κλάδο των Τροφίμων και δημιούργησαν έντονες πληθωριστικές πιέσεις και στην ελληνική οικονομία.
Ο πληθωρισμός των τιμών στα είδη διατροφής είναι ένας κρίσιμος οικονομικός δείκτης που επηρεάζει άμεσα την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και τη συνολική οικονομική σταθερότητα. Επομένως, η ανάλυση των πρόσφατων τάσεων των τιμών στα Είδη διατροφής στην Ελλάδα είναι κρίσιμης σημασίας για τη λήψη αποφάσεων πολιτικής, την ανάπτυξη επιχειρηματικών στρατηγικών και τη συμπεριφορά των καταναλωτών.
Την περίοδο Ιανουαρίου 2021- Μαΐου 2024 ο εγχώριος ΕνΔΤΚ στα Τρόφιμα σημείωσε παρόμοια ποσοστιαία σωρευτική άνοδο με τον ΕνΔΤΚ στην ΕΕ27, ενώ μικρές αποκλίσεις καταγράφονται συγκριτικά με επιλεγμένες χώρες της ΕΕ27.
Αναλυτικά, ο εγχώριος ΕνΔΤΚ για τα Τρόφιμα ενισχύθηκε 29,4% έναντι 30,6% στην ΕΕ27, ενώ ελαφρώς εντονότερη ήταν η άνοδος του δείκτη στην Ισπανία, κατά 31%. Σε χαμηλότερα επίπεδα, εντοπίζονται η Ιταλία και η Πορτογαλία, με τον ΕνΔΤΚ να αυξάνεται σωρευτικά κατά 24,1% και 28,8%, αντίστοιχα την περίοδο Ιανουαρίου 2021- Μαΐου 2024. Συνεπώς, οι μεταβολές των τιμών στα Τρόφιμα εγχωρίως δεν παρουσιάζουν σημαντικές αποκλίσεις από την ΕΕ27, εύρημα το οποίο σε ένα βαθμό αποτυπώνει ότι ο πληθωρισμός στα Τρόφιμα αποτελεί ευρωπαϊκό ζήτημα.
Ως προς τις ετήσιες μεταβολές ο εγχώριος ΕνΔΤΚ για τα Τρόφιμα κατέγραψε άνοδο 2,5% τον Μάιο του τρέχοντος έτους, σε συνέχεια ανόδου 8,3% τον Ιανουάριο φέτος, ενώ ηπιότερες ήταν οι μεταβολές του δείκτη σε ΕΕ27, 1,4% τον Μάιο, από 4,8% τον πρώτο μήνα του 2024. Σε υψηλότερα επίπεδα διαμορφώθηκε ο πληθωρισμός στα Τρόφιμα στην Ισπανία και την Πορτογαλία, με το σχετικό δείκτη να ενισχύεται 4,5% και 3,5%, αντίστοιχα τον Μάιο φέτος, όταν τον Ιανουάριο, σημείωνε αύξηση 7,5% και 2,6%, αντίστοιχα. Ασθενέστερος ήταν ο ρυθμός μεταβολή των τιμών στα Τρόφιμα στην Ιταλία, 2,1% τον Μάιο από 6,0% τον Ιανουάριο φέτος. Επομένως, εντός του τρέχοντος έτους, καταγράφονται τάσεις αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού στα Τρόφιμα σε ΕΕ27 και σε επιλεγμένες ευρωπαϊκές χώρες, με αυτές, ωστόσο να είναι πιο έντονες στην Ελλάδα.
Ως προς τις σωρευτικές μεταβολές των τιμών σε επιμέρους κατηγορίες τροφίμων στην Ελλάδα και στην ΕΕ27 την περίοδο Ιανουαρίου 2021 – Μαΐου 2024, δεν καταγράφονται έντονες διαφοροποιήσεις. Αναλυτικά, την περίοδο Ιανουαρίου 2021 – Μαΐου 2024 ο ΕνΔΤΚ στα Επεξεργασμένα τρόφιμα ενισχύθηκε σωρευτικά 30,3% στην Ελλάδα έναντι 31,9% στην ΕΕ27, ενώ συνολικά στα Είδη διατροφής καταγράφηκε ενίσχυση 29,4% εγχωρίως έναντι 30,6% στην ΕΕ27. Ομοίως, η άνοδος του ΕνΔΤΚ στα Νωπά τρόφιμα στην Ελλάδα το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου 2021- Μαΐου 2024 ανήλθε σε 26,9%, σχεδόν όσο και στην ΕΕ27 (26,8%).
Το λάδι έγινε… είδος πολυτελείας
Αντίθετα, ισχυρότερη ήταν η σωρευτική άνοδος στο Ελαιόλαδο, κατά 137,2% εγχωρίως έναντι 121,5% στην ΕΕ27. Επομένως, οι σωρευτικές μεταβολές των τιμών σε επιμέρους κατηγορίες στα Είδη διατροφής το διάστημα Ιανουαρίου 2021 – Μαΐου. 2024 στην Ελλάδα δεν διαφοροποιούνται σε σύγκριση με τον μέσο όρο στην ΕΕ-27, με εξαίρεση το Ελαιόλαδο.
Το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαΐου 2024 ο πληθωρισμός τροφίμων ανήλθε κατά μέσο όρο σε 5,6% εγχωρίως από 11,7% το 2023, ενώ στην ΕΕ27 ο ρυθμός μεταβολής των τιμών στα Τρόφιμα την ίδια περίοδο διαμορφώθηκε σε 2,3% από 12,7% το 2023.
Το ελαιόλαδο στα ύψη
Αναφορικά με τη συμβολή επιμέρους κατηγοριών τροφίμων στη διαμόρφωση του εγχώριου πληθωρισμού (ΕνΔΤΚ) στα Τρόφιμα, το α΄ πεντάμηνο του τρέχοντος έτους φαίνεται να ξεχωρίζει το Ελαιόλαδο. Αναλυτικά, η συμβολή του Ελαιόλαδου ανήλθε κατά μέσο όρο σε 5 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.) το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαΐου 2024 από -0,7 π.μ. το 2023. Αντίστοιχα, η συμβολή των Νωπών τροφίμων ήταν κατά μέσο όρο 4,6 π.μ. το ίδιο χρονικό διάστημα από 4,1 π.μ. το 2023, ενώ τα Επεξεργασμένα τρόφιμα, εξαιρουμένου του Ελαιόλαδου, συνεισέφεραν αρνητικά, κατά μέσο όρο -4,1 ποσοστιαίες μονάδες το α΄ πεντάμηνο του 2024, από 8,3 π.μ. το 2023.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η συμβολή του Ελαιόλαδου στον πληθωρισμό τροφίμων ανήλθε κατά μέσο όρο σε 0,8 ποσοστιαίες μονάδες το α΄ πεντάμηνο 2024 από 0,3 π.μ. το 2023. Όμοια ήταν και η συμβολή των Νωπών τροφίμων, κατά μέσο όρο 0,8 π.μ. την ίδια περίοδο από 1,4 π.μ. το 2023, ενώ τα Επεξεργασμένα τρόφιμα, εξαιρουμένου του Ελαιόλαδου, συνεισέφεραν κατά μέσο όρο 0,7 ποσοστιαίες μονάδες το α΄ πεντάμηνο του 2024, από 11 π.μ. το 2023. Συνεπώς, η συμβολή του Ελαιόλαδου και των Νωπών τροφίμων στον πληθωρισμό στην Ελλάδα το α΄ πεντάμηνο 2024 ήταν ισχυρότερη σε σχέση με την ΕΕ27.
Συνοψίζοντας, την περίοδο Ιανουαρίου 2021- Μαΐου 2024, οι μεταβολές των τιμών στα Τρόφιμα καθώς και σε επιμέρους κατηγορίες των ειδών διατροφής εγχωρίως δεν διαφοροποιούνται σε σύγκριση με τον μέσο όρο στην ΕΕ-27, εύρημα το οποίο σε ένα βαθμό αποτυπώνει ότι ο πληθωρισμός στα Τρόφιμα αποτελεί ευρωπαϊκό ζήτημα. Εξαίρεση αποτελεί το Ελαιόλαδο, το οποίο την περίοδο. Ιανουαρίου 2021- Μαΐου 2024 σημείωσε εντονότερη άνοδο εγχωρίως σε σχέση με την ΕΕ27. Τέλος, ως προς τη συμβολή επιμέρους κατηγοριών τροφίμων στη διαμόρφωση του εγχώριου πληθωρισμού (ΕνΔΤΚ) στα Τρόφιμα, το α΄ πεντάμηνο του τρέχοντος έτους το Ελαιόλαδο και τα Νωπά τρόφιμα εγχωρίως επιδρούν εντονότερα στο δείκτη τιμών σε σχέση με την ΕΕ27.
