Φορολογικό «διαζύγιο»: Τα οφέλη και οι παγίδες των χωριστών δηλώσεων
Οφέλη αλλά και παγίδες εμπεριέχουν για τους έγγαμους φορολογούμενοι οι χωριστές φορολογικές δηλώσεις. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων ενεργοποίησε προ ημερών τη σχετική πλατφόρμα για την υποβολή αιτήσεων, που θα παραμείνει ανοιχτή έως τις 28 Φεβρουαρίου.
Η ΑΑΔΕ έδωσε οδηγό με αναλυτικές πληροφορίες για τα υπέρ και τα κατά του φορολογικού «διαζυγίου», επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι όσοι είχαν επιλέξει να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, δεν χρειάζεται να προβούν σε καμία ενέργεια, εφόσον η επιθυμία τους παραμένει και η έγγαμη σχέση εξακολουθεί να ισχύει.
Στα πλεονεκτήματα της χωριστής φορολογικής δήλωσης σημείο αναφοράς αποτελεί το γεγονός ότι προστατεύεται η φορολογική ενημερότητα του ενός συζύγου, ανεξάρτητα από οφειλές του άλλου. Παράλληλα δεν γίνεται συμψηφισμός οφειλών και επιστροφών φόρου, ενώ οι χωριστές φορολογικές δηλώσεις, δεν επηρεάζουν τη λήψη τυχόν οικογενειακών επιδομάτων που λαμβάνει το ζευγάρι.
Η υποβολή χωριστών δηλώσεων, ωστόσο, κρύβει παγίδες υπερφορολόγησης και οι φορολογούμενοι πριν την επιλέξουν, θα πρέπει πρώτα να σταθμίσουν μέχρι λεπτομέρειας τα υπέρ και τα κατά. Οι κίνδυνοι που απειλούν όσους επιλέγουν το φορολογικό «διαζύγιο», αφορούν στο βάρος των τεκμηρίων, στο αφορολόγητο με τις e-δαπάνες και το φορολογικό βάρος των παιδιών.
Τεκμήρια
Τις χωριστές δηλώσεις φόρου εισοδήματος συζύγων δεν υφίσταται η έννοια του οικογενειακού εισοδήματος για την κάλυψη των επιμέρους τεκμηρίων καθενός εκ των συζύγων, καθώς τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης βαρύνουν τον κάθε σύζυγο ατομικά. Επίσης, δεν υπάρχει η δυνατότητα κάλυψης τεκμηρίων με ανάλωση κεφαλαίου, από τα εισοδήματα του άλλου συζύγου.
Αποδείξεις οικογενειακών δαπανών
Στις χωριστές φορολογικές δηλώσεις δεν υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς υπολειπόμενου ποσού αποδείξεων από τον ένα σύζυγο στον άλλο, όπως γίνεται στις κοινές δηλώσεις. Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος έχει έλλειμμα αποδείξεων θα βρεθεί αντιμέτωπος με την επιβολή του πέναλτι 22% επί του ποσού που θα λείπει από το όριο του 30%.
Τέκνα
Τα τέκνα που προέρχονται από κοινό γάμο καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα, δηλώνονται ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους.
Στην περίπτωση όμως, που το ανήλικο τέκνο έχει εισόδημα, αυτό προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και δηλώνεται μόνο από αυτόν τον γονέα.
Οδηγός της ΑΑΔΕ
1. Ε Πώς μπορώ να γνωστοποιήσω την επιλογή μου να υποβάλω χωριστή δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος (εφεξής: Φ.Ε.);
Α Η γνωστοποίηση γίνεται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής στον διαδικτυακό τόπο www.aade.gr, ακολουθώντας τη διαδρομή Ψηφιακές Υπηρεσίες → Φορολογικές Υπηρεσίες → Εισόδημα → Γνωστοποίηση Χωριστής Δήλωσης, είτε από εσάς με τους δικούς σας κωδικούς πρόσβασης είτε από, ειδικά για τον σκοπό αυτό, εξουσιοδοτημένο λογιστή – φοροτεχνικό, με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης.
2. Ε Αν κανείς από τους συζύγους δεν γνωστοποιήσει την επιλογή υποβολής χωριστής δήλωσης Φ.Ε. μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2025, τι θα συμβεί;
Α Στην περίπτωση αυτή οι σύζυγοι θα υποβάλουν κοινή δήλωση για το φορολογικό έτος 2024.
3. Ε Στις περιπτώσεις κοινής δήλωσης Φ.Ε. συζύγων, θα γίνεται συμψηφισμός φόρου μεταξύ συζύγων και βεβαίωση στο όνομα του συζύγου;
Α Όχι, θα γίνεται χωριστή βεβαίωση φόρου και δεν θα γίνεται συμψηφισμός χρεωστικού και πιστωτικού ποσού μεταξύ των συζύγων.
4. Ε Επηρεάζεται η χορήγηση επιδομάτων στις χωριστές δηλώσεις συζύγων;
Α Όχι, δεν επηρεάζεται η χορήγηση των επιδομάτων από την υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. από τους συζύγους.
5. Ε Είναι απαραίτητο να υποβάλλονται χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. συζύγων που έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία;
Α Όχι, δεν είναι απαραίτητη η υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε., διότι προβλέπεται ήδη χωριστή φορολογική αντιμετώπιση στις κοινές δηλώσεις συζύγων που έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία.
6. Ε Πώς δηλώνεται στο Ε1 η κύρια κατοικία στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων;
Α Η κύρια κατοικία δηλώνεται στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1, στους αντίστοιχους κωδικούς κύριας κατοικίας. Ο κάθε σύζυγος συμπληρώνει το ποσοστό ιδιοκτησίας του σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας, το ποσοστό του ως μισθωτής σε περίπτωση μισθωμένης κατοικίας και το ποσοστό της δωρεάν παραχώρησης, αντίστοιχα.
7. Ε Στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων Φ.Ε., πώς δηλώνεται στο Ε1 η κύρια κατοικία όταν ένας εκ των δύο συζύγων δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης;
Α Ο σύζυγος που δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης, συμπληρώνει στον πίνακα 6 την ένδειξη «συνοίκηση με σύζυγο».
8. Ε Πώς αναγράφονται τα τέκνα ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε.;
Α Τα τέκνα που προέρχονται από κοινό γάμο, καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα, δηλώνονται ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους.
9. Ε Ποιος δηλώνει το εισόδημα ανήλικου τέκνου που προέρχεται από τον κοινό γάμο στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. όταν αυτό δεν έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης Φ.Ε.;
Α Το εισόδημα του ανήλικου τέκνου, που δεν φορολογείται στο όνομα του τέκνου, προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και δηλώνεται μόνο από αυτόν τον γονέα.
10. Ε Ποιος βαρύνεται με τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. συζύγων;
Α Στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. συζύγων δεν υφίσταται η έννοια του οικογενειακού εισοδήματος για την κάλυψη των επιμέρους τεκμηρίων καθενός εκ των συζύγων, καθώς τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης βαρύνουν τον κάθε σύζυγο ατομικά.
Όσον αφορά τη δυνατότητα κάλυψης τεκμηρίων με ανάλωση κεφαλαίου, δεν μπορεί να γίνει επίκληση εισοδημάτων από τη χωριστή δήλωση του άλλου συζύγου.
11. Ε Στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς υπολειπόμενου ποσού αποδείξεων από τον ένα σύζυγο στον άλλο;
Α Όχι, δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα.
12. Ε Ποια είναι η προθεσμία γνωστοποίησης της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης Φ.Ε. συζύγων;
Α Για κάθε φορολογικό έτος, η καταληκτική ημερομηνία είναι η 28η Φεβρουαρίου του έτους υποβολής της δήλωσης
13. Ε Μετά την 28η Φεβρουαρίου η επιλογή για υποβολή χωριστής δήλωσης Φ.Ε. μπορεί να ανακληθεί;
Α Η ανάκληση της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης είναι δυνατή μέχρι και την 28η Φεβρουαρίου του έτους υποβολής της δήλωσης.
14. Ε Ποιος από τους συζύγους μπορεί να γνωστοποιήσει την επιλογή για υποβολή χωριστής δήλωσης Φ.Ε.;
Α Οποιοσδήποτε από τους συζύγους ή και οι δύο.
15. Ε Πρέπει η γνωστοποίηση της επιλογής για υποβολή χωριστής δήλωσης Φ.Ε. να γίνεται κάθε έτος μέχρι την 28η Φεβρουαρίου;
Α Από το φορολογικό έτος 2023 και εφεξής, δεν απαιτείται η επικαιροποίηση της γνωστοποίησης για κάθε έτος.
Επομένως, όσοι φορολογούμενοι επέλεξαν για το φορολογικό έτος 2023 να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις, για το φορολογικό έτος 2024 και επόμενα, θα χρειαστεί να εισέλθουν στη σχετική εφαρμογή, μέχρι την 28η Φεβρουαρίου του οικείου έτους, μόνο εφόσον επιθυμούν να ανακαλέσουν την επιλογή τους.
Σε περίπτωση ανάκλησης, και εφόσον υπάρχει εκ νέου επιθυμία για υποβολή χωριστής δήλωσης σε κάποιο έτος, πρέπει να γνωστοποιηθεί ξανά για το έτος αυτό, από τουλάχιστον έναν εκ των συζύγων, μέχρι την προθεσμία της 28ης Φεβρουαρίου.
16. Ε Πρόκειται να τελέσω γάμο εντός του έτους υποβολής της δήλωσης Φ.Ε.. Μπορώ να υποβάλω χωριστή δήλωση Φ.Ε.;
Α Από το φορολογικό έτος 2024 και εφεξής, οι σύζυγοι, κατά τη διάρκεια του γάμου, υποβάλλουν κοινή δήλωση, αρχής γενομένης από το φορολογικό έτος σύναψης του γάμου και για τα εισοδήματα του έτους αυτού. Συνεπώς, εκ του νόμου, θα υποβάλλετε τη δήλωσή σας ως υπόχρεος χωρίς στοιχεία συζύγου. Η γνωστοποίηση υποβολής χωριστής δήλωσης, θα είναι δυνατή για το φορολογικό έτος εντός του οποίου τελέστηκε ο γάμος.
17. Ε Τα μέρη συμφώνου συμβίωσης (ΜΣΣ) γνωστοποιούν την επιθυμία τους για υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε.;
Α Όχι, καθόσον για τα ΜΣΣ εκ του νόμου υπάρχει η δυνατότητα υποβολής κοινής δήλωσης ή χωριστών δηλώσεων.
18. Ε Πρέπει και οι δύο σύζυγοι να διαθέτουν δικούς τους κωδικούς πρόσβασης προκειμένου να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις Φ.Ε.;
Α Ναι. Εφόσον η σύζυγος δεν έχει προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης, οφείλει να αποκτήσει προκειμένου να υποβάλει τη δική της δήλωση.
