Η Παγκόσμια Συμμαχία για την κλιματική αλλαγή —πρωτοβουλία που δρομολόγησε η ΕΕ το 2007 προκειμένου να στηρίξει τις φτωχές αναπτυσσόμενες χώρες να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή— δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες που είχε δημιουργήσει. Αυτό είναι το μήνυμα νέας έκθεσης που δημοσιεύει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.
Οι ελεγκτές δεν εντόπισαν παρά ελάχιστα στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι η πρωτοβουλία ενίσχυσε την ανθεκτικότητα των χωρών έναντι της κλιματικής αλλαγής. Από άποψη αποδοτικότητας, οι ολοκληρωθείσες δράσεις απέφεραν γενικά τις προβλεπόμενες εκροές τους, με ενίοτε υψηλό κόστος.
«Διαπιστώσαμε ότι ο αντίκτυπος της πρωτοβουλίας της Παγκόσμιας Συμμαχίας για την κλιματική αλλαγή ήταν μικρότερος από τον προσδοκώμενο, και ότι η αναμενόμενη μετάβαση από την ανάπτυξη ικανοτήτων προς περισσότερο συγκεκριμένες δράσεις που υποστηρίζουν άμεσα τον πληθυσμό δεν πραγματοποιήθηκε με συστηματικό τρόπο», δήλωσε ο κ. Hannu Takkula, μέλος του ΕΕΣ και επικεφαλής του ελέγχου. «Θεωρούμε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να εστιάσει σε όσους πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή και να ενσωματώσει τα αντληθέντα διδάγματα τόσο σε μελλοντικές δράσεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή όσο και σε μελλοντικές πρωτοβουλίες για την παροχή αναπτυξιακής βοήθειας.»
Η προσέγγιση που υιοθετήθηκε στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας βασίστηκε σε δύο πυλώνες: αφενός, την προαγωγή του διαλόγου και της ανταλλαγής γνώσεων και, αφετέρου, την παροχή τεχνικής και χρηματοδοτικής στήριξης για μέτρα προσαρμογής, μετριασμού και μείωσης του κινδύνου καταστροφών.
Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας δεν μετρήθηκε η βελτίωση στην κατάσταση των δικαιούχων, ούτε υπήρξε επαρκής εστίαση στις ανάγκες όσων πλήττονται περισσότερο. Η παρεχόμενη βοήθεια δεν ωφελούσε σε όλες τις περιπτώσεις τους ευάλωτους αποδέκτες στους οποίους προοριζόταν: για παράδειγμα, λίγες ήταν οι δράσεις που περιλάμβαναν δραστηριότητες ειδικά στοχευμένες στις ανάγκες των γυναικών, ενώ κάποιες άλλες δραστηριότητες δεν ήταν οικονομικά προσιτές για τα φτωχότερα νοικοκυριά. Επίσης, πιλοτικές δράσεις που σημείωσαν επιτυχία θα μπορούσαν να είχαν κλιμακωθεί ώστε περισσότερα άτομα να επωφεληθούν από αυτές.
Καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας της, η Παγκόσμια Συμμαχία για την κλιματική αλλαγή δεν προσέλκυσε την αναμενόμενη πρόσθετη χρηματοδότηση από χώρες της ΕΕ και από τον ιδιωτικό τομέα. Παρά το σημαντικό αυτό χρηματοδοτικό κενό, η Επιτροπή ουδέποτε αναθεώρησε τους αρχικούς φιλόδοξους στόχους της. Επιπλέον, κατά τη δεύτερη φάση (Παγκόσμια Συμμαχία για την κλιματική αλλαγή +, 2014-2020), η Επιτροπή διέθεσε τα κονδύλια βάσει κριτηρίων που είχαν ως αποτέλεσμα οι πλέον ευάλωτες χώρες να λάβουν αναλογικά μικρότερη στήριξη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είχε αναλύσει επαρκώς τον εύλογο χαρακτήρα του προϋπολογισθέντος κόστους στην πλειονότητα των δράσεων που εξέτασαν οι ελεγκτές. Για παράδειγμα, τα έξοδα διαχείρισης των δράσεων διέφεραν σημαντικά και ήταν ιδιαίτερα υψηλά στην περιοχή του Ειρηνικού. Οι ελεγκτές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι αν το κόστος είχε αναλυθεί λεπτομερέστερα, θα είχαν εξοικονομηθεί πόροι.
Η ελλιπής προβολή και ενημέρωση σχετικά με την πρωτοβουλία αποτέλεσαν και αυτές πρόβλημα. Παρότι η πρωτοβουλία στήριξε περισσότερες από 80 χώρες, δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστή στις αναπτυσσόμενες χώρες ούτε και στα κράτη- μέλη της ΕΕ.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι οι χρηματοδοτούμενες δράσεις ήταν αδύνατο να διακριθούν από άλλες δράσεις της ΕΕ στις αναπτυσσόμενες χώρες που στόχευαν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η πολύπλοκη οργάνωση της πρωτοβουλίας, ιδίως η αλληλοεπικάλυψη των μηχανισμών στήριξης και των πηγών χρηματοδότησης, επηρέασε και αυτή την αποδοτικότητά της.
Έγιναν στρατηγικά λάθη και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να χαθούν πόροι και να μην έρθουν οικονομικές ενισχύσεις από τον ιδιωτικό τομέα.
«Ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής» δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα στη συγκεκριμένη δράση της ΕΕ.
Κων/νος Σ. Μαργαρίτης
Δημοσιογράφος
